iletişim hattı +90532 400 2886

Ali bin Hilal (İbn Bevvâb)

Ali bin Hilal İbnü’l-Bevvâb, İbn Mukle’den sonra ikinci büyük hat üstadı olarak kabul edilir. İbn Mukle, mevzun hatlar arasında karakter ve özellikleri birbirine yakın olanları telif ederek sınıflandırmış ve harflerin daire esasına göre geometrik nisbetleriyle kaidelerini ortaya koymuş, böylece mensûb hatların (aklâm-ı sitte) belirmesinde ilk önemli ıslahatı yapmıştır. İbnü’l-Bevvâb ise onun aklâm-ı sittede tesbit ettiği bu estetik kuralları daha ince geometrik nisbetlere bağlayarak üslûbunu güzelleştirmiştir. Benzer üslûpların ortak özelliklerini belirleyip sınıflandırarak kalemlerin sayısını sekize indirmiş, böylece aklâm-ı sittenin teşekkülünde büyük bir yenilik yapmıştır. Hat sanatı alanında ortaya koyduğu güzel örnekler daha sonra yetişen hattatları etkilemiş, yazı üslûbu İslâm dünyasında üç asra yakın hâkim olmuştur.

İbnü’l-Bevvâb’ın yazı üslûbu Yâkūt el-Müsta‘sımî’ye kadar hattatlara örnek olmuş, bu üslûbu takip edenler ona yaklaşabildikleri nisbette büyük sanatkâr sayılmıştır. Bunlardan İbnü’l-Hâzin künyesiyle bilinen Ebü’l-Fazl Ahmed b. Muhammed ed-Dîneverî (ö. 518/1124) daha çok rikā‘ ve tevkī‘ yazılarını geliştirmiştir. Şühde el-Kâtibe lakabıyla tanınan hadisçi Zeyneb bint Ahmed b. Ebü’l-Ferec el-İberî el-Bağdâdî, Emînüddin Yâkūt el-Mevsılî el-Melikî, öğrencisi Veliyyüddin b. Zengî el-Acemî, mûsikişinas Safiyyüddin Abdülmü’min el-Urmevî, İbnü’l-Bevvâb mektebini temsil eden ve devam ettiren büyük sanatkârlar arasında zikredilmektedir. Yetiştirdiği öğrencilerden yalnız Muhammed b. Mansûr b. Abdülmelik’in adı tesbit edilebilmiştir

İstanbul Türk ve İslâm Eserleri Müzesi’nde (nr. 2014) İbnü’l-Bevvâb’ın imzasını taşıyan Risâletü Ebî Oŝmân Amri’bni Baĥr el-Câĥiž fî medĥi’l-kütübi ve’l-ĥub alâ Câmihâ adlı bir risâle bulunmaktadır. 17 × 25 cm. ebadında yirmi altı varaktan ibaret olan risâle açık samanî ve kirli yeşil âharlı kalınca kâğıda sülüs hattıyla, sürh mürekkeple yazılmıştır. Miklebli ve ebru ciltlidir. İçinde (vr. 26b) İbnü’l-Bevvâb’ın Vefeyâtü’l-ayân’dan alınan hal tercümesinin yer aldığı bu risâle büyük bir ihtimalle başka bir hattat tarafından yazılmıştır. Ketebedeki imza ise taklittir. İbnü’l-Bevvâb’ın istinsah ettiği diğer bir risâle Münih Staatsbibliothek’te (nr. 791) bulunmaktadır. Kitâbü’l-Belâġa adlı kırk altı varaklık bu risâle Ramazan Abdüttevvâb tarafından yayımlanmıştır (Kahire 1965).

© 2015 - Hisar Antik Sitemizdeki yazı, resim ve haberlerin her hakkı saklıdır.
İzinsiz, kaynak gösterilmeden kullanılamaz.